Powszechnie zakłada się, że kalibracja urządzenia oznacza jego adiustację, a wzorcowanie polega na porównaniu odczytów ze wzorcem. Jednak według Międzynarodowego Słownika Terminów Metrologii Prawnej wydanego przez Główny Urząd Miar (GUM) kalibracja i wzorcowanie to terminy zamienne i znaczą dokładnie to samo.
Co to jest kalibracja (wzorcowanie)?
Kalibracja – nazywana również wzorcowaniem – to proces polegający na porównaniu wskazań przyrządu pomiarowego z wartością wzorcową, przeprowadzony w tych samych warunkach. Podczas kalibracji określa się niepewności pomiarowe, które są nieodzowną częścią wyników. Niepewność pomiaru określa rozrzut wartości, które można przypisać wielkości mierzonej. Efektem końcowym przeprowadzonej kalibracji jest świadectwo wzorcowania, które dokumentuje:
- różnice między wskazaniami urządzenia a wartościami wzorca,
- niepewności pomiarowe,
- warunki, w jakich pomiar został przeprowadzony.
Świadectwo to jest kluczowe dla wielu branż, takich jak przemysł, medycyna czy laboratoria badawcze, gdzie precyzja pomiaru ma ogromne znaczenie.
Adiustacja – czym różni się od kalibracji?
Pojęcie adiustacja często mylone jest z kalibracją, choć oznacza zupełnie inny proces. Adiustacja to zbiór działań mających na celu regulację przyrządu pomiarowego, aby jego wskazania były prawidłowe i zgodne z rzeczywistością. Adiustacja następuje zazwyczaj po procesie kalibracji, jeśli wykazane zostaną odchylenia od wymagań. Dopiero po dokonaniu regulacji i ponownej kalibracji można potwierdzić, że przyrząd działa zgodnie z wymaganiami metrologicznymi.
Kto może przeprowadzić adiustację?
Zabieg adiustacji zwykle wykonuje:
- producent urządzenia,
- autoryzowany serwis producenta,
- czasem specjalistyczne laboratoria metrologiczne.
Warto zaznaczyć, że po każdej adiustacji wymagana jest ponowna kalibracja, aby potwierdzić prawidłowość regulacji.
Dlaczego kalibracja i adiustacja są ważne?
Zarówno kalibracja, jak i adiustacja są kluczowe dla zapewnienia dokładności pomiarów. Ich regularne wykonywanie:
- zapewnia zgodność z normami prawnymi i jakościowymi,
- minimalizuje ryzyko błędów pomiarowych,
- podnosi bezpieczeństwo w procesach produkcyjnych i badawczych,
- zwiększa zaufanie klientów do jakości oferowanych produktów.
Kalibracja (wzorcowanie) i adiustacja to dwa różne, ale komplementarne procesy. Kalibracja polega na porównaniu wskazań przyrządu z wartościami wzorca i określeniu niepewności pomiarowych. Adiustacja to regulacja przyrządu w celu zapewnienia prawidłowych wskazań. Po adiustacji konieczna jest ponowna kalibracja, aby potwierdzić poprawność przeprowadzonych działań. Warto pamiętać, że regularne kalibracje są nie tylko wymogiem prawnym w wielu branżach, ale także gwarancją dokładności i jakości pomiarów.
